Cơ bản bộ tiền khuếch đại hay pre amp là bộ phần tiếp nhận tín hiệu đầu vào ở các thiết bị phát và khuếch đại lên một lượng có thể thay đổi được (có hệ số khuyếch đại áp) để đưa tới bộ khuếch đại chính. Pre amp tốt nhất là một bộ chỉ có tính năng khuếch đại tín hiệu đầu vào nhỏ lên tín hiệu lớn hơn, tuy nhiên để làm phong phú và thêm tính năng nên các Pre amp thường được thiết kế và tích hợp thêm nhiều tính năng. Vì vây, pre amp có thể có một số tính năng sau:
1- Chọn nguồn tín hiệu vào từ: CD, Tuner, Tape, Phono …
2- Khuếch đại tín hiệu vào ở các mức khác nhau để cho ra 1 mức thống nhất
3- Hiệu chỉnh Volume, cân bằng, âm sắc
4- Phối hợp trở kháng giữa nguồn tín hiệu với ampli công suất
Về chức năng thì khá nhiều, tuy nhiên nhiều người cho rằng việc thêm pre amp vào làm xuất hiện thêm nhiễu và biến dạng âm thanh (pre amp = tăng gain (thêm noise & distortion). Vì vậy, nếu bạn đang có một bộ amp đủ công suất đầu ra, chất âm hay thì không nên cần đến pre amp.
Khi ghép thêm Pre vào xảy ra 3 trường hợp:
- Làm cho chất âm cả bộ dàn càng tệ hơn như là: chát tiếng, méo tiếng làm khác biệt với nguồn phát, một hoặc cả 3 dải bị tối đi, bass bị bở, treble bị sạn…
- Chất âm sạch sẽ, chi tiết, trung thực ….
- Chất âm nghe sẽ nịnh tai hơn như là: ấm áp, mid ngọt hơn, treble leng keng hoặc tơi mịn ra, bass mạnh mẽ hoặc tròn trịa, trường âm rộng mở, âm thanh hoành tráng hơn….
Cơ bản pre là một mạch khuếch đại tín hiệu đầu vào, nhưng ngoài chức năng đó thì thùy theo thiết kết, cấu trúc mạch, linh kiện mà mỗi pre sẽ có một đáp tuyến tần số khác nhau, trở kháng khác nhau nên khi lắp vào pow này thì thấy hay và lắp vào pow thì thì rất tệ.
Pre-ampli : tiền-khuyếch đại, có tác dụng chính để tăng cường tín hiệu nguồn âm trước khi đưa vào amply. Nói chung khi lắp thêm 1 thiết bị vào hệ thống , thì nó làm thay đổi sự trung thực của nguồn âm gốc , bởi nó bao giờ cũng có noise & distortion ( đồng ý với bác Vincin ) .Đồ cầng đắt tiền , chất lượng càng cao thì tỉ lệ tạp âm và méo càng thấp , đến mức tai ta không thể nhận ra được sự sai khác này . Nhưng nhiều khi ta nghe thấy hay hơn là bởi vì : mối thiết bị nó có 1 đặc tính tần số khác nhau ( cái này tùy thuộc vào kinh nghiệm , quan điểm của nhà SX, chất lượng thiết bị , loại thiết bị analog, digital ; bán dẫn hay tube…) , và gu của người nghe nhạc , khi phối ghép sẽ thể hiện rõ điều này , Người thích nghe trầm , người thích nghe bổng chi tiết , người thích nghe âm trung trong sáng , đều có những loại amply, CDP, loa hay pre thích hợp mà qua kinh nghiệm sử dụng đã đúc kết ra được.
Khi các bác nghe nhạc thu sẵn bằng CD hay DVD hay LD… , em có thể khẳng định chắc chắn 1 điều rằng nguồn âm đó đã đựoc xử lý qua rất nhiều thiết bị và nhiều công đoạn , trong đó có dùng cả pre và Equalizer . Dưới đôi tai và bàn tay kinh nghiệm của các nhạc sĩ hòa âm thì các nguồn âm kèn , trống , sáo nhị ,…đó mới trở thành bản nhạc hấp dẫn , mê hoặc người nghe . Còn khi sử dụng ở gia đình , tại sao có nhiều bác chơi hi-end ko thích dùng EQ vì sợ làm mất đi tính trung thực ( tuơng đối ) của bản nhạc . Điều đó chính xác , vì thứ nhất : kỹ thuật dùng EQ tưởng đơn giản nhưng thực tế lại rất cần trình độ xử lý âm thanh nhất định để đạt được hiệu quả cao, mà điều này không phải người chơi Hi-end nào cũng thành thạo. Thứ hai : để tín hiệu âm thanh qua EQ không bị biến dạng nhiều , thì chất lượng EQ phải đạt tiêu chuẩn pro cao cấp . Có thể các bác phát hiện ra sự méo dang khi tín hiệu âm thanh qua 1 chiếc EQ giá 2 triệu , nhưng để phân biệt sự sai khác khi qua cái EQ giá 20 triệu thì sẽ cực kỳ khó khăn ( chế độ EQ để ở mức flat – không chỉnh gì )
Tóm lại , vì các lý do trên , nên các bác thích chơi âm thanh mộc thì hạn chế số lượng thiết bị càng ít càng tốt
Nhận xét
1- Mặt kỹ thuật: Nếu phần nguồn âm có ngõ ra (line out) được thiết kế có “tổng trở ra + biên độ thích hợp + chức năng Volume” để tải dây interconnect và power amp rồi thì cắm thêm pre chỉ làm cho nguồn âm thêm sai chệch hoặc méo đi. Nếu nguồn âm không được thiết kế như vậy thì đương nhiên là phải cần pre. Ngoài ra nếu có quá nhiều nguồn âm mà chỉ có 1 cục ampli thì đương nhiên cần thêm 1 cơ phận ví dụ như switch (hoặc pre có input select) để đổi qua lại nguồn âm khác nhau. Thời CDP và DVDP ngày nay phần đông ngõ ra đều dùng vi mạch OPAMP hoặc Buffer thì tổng trở ra đủ thấp và biên độ thích hợp để tải dây interconnect và power trực tiếp; chỉ còn có hay không là chức năng volume mà thôi và đương nhiên vẫn cần đâu có cái input select nếu có nhiều nguồn âm; có preamp lúc này đôi khi mang lại sự tiện dụng.
2- Mặt cảm nhận cá nhân (nghệ thuật ?): gắn thêm pre nhiều lúc thêm méo ngay cả những pre HiEnd cũng nhiều lúc không tránh khỏi. Những preamp tube không dùng feedback mà chỉ dùng những cấu hình tải Anode hay SRPP thì khó mà đạt méo+ồn xuống dưới 0.01% trong khi tiêu chuẩn CD đã đạt méo+ồn xuống đến 0.001%. Như thế preamp đã tạo méo hài hơn nguồn âm đến tối thiểu 10 lần. Tuy nhiên nhiều người nghe và cảm nhận méo hơn như vậy thì cho là hay hơn, ấm hơn, nhạc tính hơn … Nhiều lúc có thêm cái preamp trong dàn máy đối với cá nhân đó “trông có vẻ” hầm hố, đa dạng về trang trí lẫn tâm lý …
Carver CDP có loại dùng kỹ thuật tube/hybrid có luôn chức năng Volume ông ta đã dùng tube tạo méo hài rồi sau đó khuyếch đại dùng OPAMP ngõ ra mục đích để thỏa mãn 2 yêu cầu trên như thế vừa không nhất thiết cần thêm preamp rời ngoài mà có luôn nhạc tính của méo hài do tube gây ra. Xem ra là 1 giải pháp rất hay. Những CDP loại này có méo hài đến 0.1%; ai đời đâu mà CD có tiêu chuẩn méo hài tệ đến như vậy (méo cao hơn 100 lần so với tiêu chuẩn CD) nhưng Carver hiểu rất rõ và sản phẩm của ông là để phục vụ cho giới nào đó chứ không phải chỉ riêng cho giới chuyên môn về kỹ thuật.
Theo mình, 1 dàn nhạc cơ bản có 3 thiết bị: đầu phát tín hiệu, ampli và loa. Trong Ampli cơ bản có 3 tầng: tầng Pre (tiền khuếch đại), tầng lái và Amp (khuyếch đại cs âm tầng). Pre là 1 tầng không thể thiếu trong thiết bị tăng âm. Nó làm nhiệm vụ phối hợp trở kháng đầu vào (từ 50-500kOhm) cho Amp, khuếch đại tín hiệu ra từ đầu phát (100-200mV) lên 500mV, đủ lớn để đưa vào tầng lái, nó đóng vai trò như là tầng đệm nhờ tổng trở vào lớn. Nó là tầng trung gian để điều chỉnh volume, tone theo ý thích người nghe.
Tầng pre có thể không cần thiết nếu như đầu phát của bạn là máy phone hoặc các thiết bị âm thanh mà có thể cắm dây phone vào để nghe nhạc vì nó đã có pre rồi, âm thanh ngõ ra đã được nâng lên rồi.
Còn nếu như bạn muốn khuếch đại các tín hiệu nguyên thủy từ các nguồn phát như micro, máy đĩa than, hoặc tín hiệu từ các ngõ ra aux, phono,…mà không có tầng Pre thì chẳng thể nghe hay được. Vì các tín hiệu này thường có điện áp nhỏ từ 2 đến 5mV, nhưng trở kháng thì rất lớn, từ 10k-100kOhm. Nếu không có nó làm tầng khuếch đại trung gian thì làm sao tầng tương thích được với amp trong khi amp chỉ khuếch đại dòng.
Tầng Pre bản thân nó không làm méo âm thanh mà chỉ nâng nó lên cho tròn trịa, đầy đủ để đưa vào khuếch đại, nhưng tầng Pre rất dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài như điện từ trường làm ảnh hưởng đến độ tinh khiết của chất âm, vì lúc này, âm còn mỏng manh và yếu đuối lắm. Bởi thế không nên để Pre gần biến áp sẽ gây nhiễu hoặc méo.
Như vậy, chức năng của Pre đã rõ, còn ghép nó vào dàn nhạc hay không là cũng tùy vào cơ địa của dàn.
Vài điều đóng góp cho xôm tụ, các bác xem chơi thôi, có sai cũng xin miễn tội!
